MC Phan Đăng nói về ‘Ma quỷ trong tâm’

Tác giả Phan Đăng. Ảnh: Lê Vượng

“Ma quỷ” là một cách nói của tác giả Phan Đăng để chỉ những cảm xúc tiêu cực, những ham muốn của tâm trí, đặc biệt là ham muốn kiểm soát. Tại buổi ra mắt cuốn sách Ma quỷ trong tâm ta, tác giả đã có có những chia sẻ thiết thực về cách đối diện với những cảm xúc này; cách truy nguyên, cách làm lành với chúng.

Hãy nhận diện cảm xúc thay vì “gây tê” chúng

Ma quỷ trong tâm ta là một cuốn sách “chữa lành mang tính thực chiến” – theo lời giới thiệu của Tiến sĩ khoa học, nhà báo Vũ Công Lập. Cuốn sách kết hợp một số kiến thức triết học, Phật học, Tâm lý học nhưng không mang tính hàn lâm mà thuật lại các câu chuyện dễ hiểu, các bài học dễ ứng dụng, nhằm giúp người đọc biết cách nhận diện cảm xúc, đối trị nội tâm.

Theo tác giả Phan Đăng, tâm trí có 5 gương mặt, được tác giả ví von là “ma, quỷ, ong, khỉ, thiên thần”. Trong đó, “ma” là các trạng thái lo sợ; “quỷ” là các ý nghĩ đen tối nhưng đố kị, mong muốn làm hại người khác; “con ong” là sự hỗn loạn; “con khỉ” là suy nghĩ không thấu đáo; “thiên thần” là những ý nghĩ và cảm xúc đẹp đẽ, nhân văn.

Các diện cảm xúc này không vĩnh viễn tồn tại trong con người, dù cảm xúc tích cực hay tiêu cực. Theo tác giả Phan Đăng, khi gặp một cảm xúc tiêu cực, điều quan trọng là tách mình khỏi cảm xúc đó để quan sát, ghi nhận những thay đổi mà cảm xúc mang tới cho cơ thể. Tuy nhiên, nhận thức thường dễ rơi vào bốn “cạm bẫy” gây nhiễu loạn, khiến chủ thể tưởng rằng cảm xúc tiêu cực sẽ không bao giờ biến mất. Từ “ảo tưởng tâm trí này”, nhiều suy nghĩ, hành động không mong muốn sẽ xảy đến.

Cuốn sách Ma quỷ trong tâm ta của tác giả Phan Đăng. Ảnh: Tiki.

Cũng có những trường hợp, chủ thể chọn các phương tiện khác để xao nhãng tâm trí, né tránh đối diện cảm xúc vì cảm thấy quá sức. Chủ thể chọn lao mình theo công việc, tình dục, mạng xã hội… Tác giả Phan Đăng gọi đây là trạng thái “gây mê tâm trí”. Trạng thái này không bền, không giúp tổn thương được trị liệu.

Bởi vậy, tác giả nhấn mạnh sự cần thiết của việc nhận diện cảm xúc. Ta có thể nhận diện các cảm xúc này thông qua cơn đau nhức, thí dụ như đau đầu, đau ngực… Các cảm xúc giận dữ, ghen tuông, buồn bã đều là những sản phẩm sinh hóa bên trong cơ thể. “Ma quỷ” thực chất không bí ẩn, mà là quá trình sinh hóa có thể chứng thực, đo đạc.

Đối diện cảm xúc bằng thực hành viết

Tác giả Phan Đăng chia sẻ viết là một cách thực hành thiền tập được “hiện đại hóa”. Với người không tập thiền, hướng dẫn họ thực hành thiền là một việc khó, tuy nhiên viết nhật ký ai cũng có thể làm được. Bởi vậy, cuốn sách kết hợp các khoảng giấy trống, được thiết kế đẹp mắt như những bức thư, để người đọc tự viết những chiêm nghiệm cá nhân vào đó.

Cuốn sách nhẹ nhàng dẫn người đọc đi qua các bước của quá trình trị liệu tâm trí: Nhận diện cảm xúc – Truy nguyên cảm xúc này – Cắt nguồn cơn gây ra cảm xúc – “Tập trận” đối diện cảm xúc. Mỗi giai đoạn trị liệu, tác giả lại đặt ra một số bài tập viết nho nhỏ, để người đọc tự thực hành. Đồng thời, tác giả cũng chia sẻ những kinh nghiệm hay của bản thân trong quá trình này. Thí dụ, tác giả viết tất cả ký ức đẹp, những rung động tươi sáng vào một cuốn sổ, để khi tinh thần mệt mỏi sẽ mở ra đọc.

Cuốn sách Ma quỷ trong tâm ta là cuốn sách thứ 7 của tác giả Phan Đăng. Anh đã dành ra 2 năm để hoàn thiện cuốn sách này. Theo anh chia sẻ, sau khi viết xong bản thảo đầu tiên, nhận thấy cuốn sách có tính hàn lâm, trích dẫn lý thuyết quá nhiều, sợ rằng khó hiểu với công chúng, anh xóa bản thảo và viết lại, tạo ra một cuốn sách “bình dân, bình dị để mọi người đọc đều hiểu”.

Chính tác giả Phan Đăng cũng từng gặp biến động cảm xúc lớn trong đời. Có lẽ đây là phần nào lý do khiến anh muốn viết cuốn sách Ma quỷ trong tâm ta, như một mong muốn hỗ trợ những người đang đi qua giai đoạn khó khăn.