Học cách thoát khỏi áp lực đồng trang lứa ở tuổi vị thành niên

Áp lực đồng trang lứa khiến nhiều bạn trẻ rơi vào trạng thái căng thẳng kéo dài. Ảnh minh họa: Một cảnh trong phim Pyramid game.

Trong xã hội hiện đại, mọi thứ đều xoay chuyển bận rộn nên con người luôn bất an rằng liệu mình có thích nghi tốt hay không. Và bất cứ ai cũng đều sống với một chút bất an nào đó.

Tuy nhiên, có những người, nỗi lo sợ và bất an đó không phải ở mức có thể chịu đựng để vượt qua mà trở nên không tự tin trong mọi việc. Họ bất an kể cả khi ra ngoài, khiếp sợ và lo lắng mỗi khi không thể làm bài tập hay học hành đàng hoàng. Đây gọi là triệu chứng “rối loạn lo âu”.

Những người này thuộc tip người có lòng tự tôn rất thấp. Các em bị rơi vào suy nghĩ phủ định rằng mình có gương mặt xấu xí, đầu óc kém cỏi và gia cảnh khó khăn nên chẳng thể phát huy tài năng một cách trọn vẹn. Các em nghĩ dù sao mình cũng là kẻ đần độn, xấu xí và đau đớn vì điều đó.

Cũng có trường hợp trẻ bị tổn thương nghiêm trọng vì không được cha mẹ khen ngợi phù hợp khi còn nhỏ, hay trẻ mất tự tin vì chịu nỗi đau sau khi đột ngột mất đi một người mà các em đặc biệt yêu mến.

Trong quá trình trưởng thành, sự quan tâm và tình yêu nhận được từ cha mẹ hay người đáng kính xung quanh trở thành nguồn năng lượng rất lớn với các em tuổi teen. Nếu những người xung quanh nhận xét và động viên tích cực thì có thể giúp các em phát huy tài năng lên gấp nhiều lần.

Ngược lại, nếu tâm trạng đầy những lo lắng kiểu như: Liệu mình có năng lực đó không, nếu thất bại sẽ khiến mọi người xung quanh thất vọng hoặc bỏ rơi thì sao đây, nếu mình bị coi thường hoặc chỉ trích thì biết làm thế nào… sẽ không thể giúp các em giải quyết tích cực các vấn đề.

Khi bất an và không tự tin thì cần phải vứt bỏ nỗi bận tâm và quản lý mình theo cách nào đây? Điều quan trọng trước tiên là các em cố gắng nhìn mình với con mắt tích cực và học cách khen ngợi chính bản thân mình.

Đến thời kỳ tuổi teen, việc được bạn cùng lớp hay bạn bè khác giới khen ngợi còn khiến các em mãn nguyện hơn cả được cha mẹ hay thầy cô giáo khen. Ở thời kỳ này, dù không được người lớn công nhận nhưng các em sẽ không còn bị tổn thương nhiều như hồi nhỏ nữa. Nếu trưởng thành hơn, các em sẽ không bị chi phối bởi những bình phẩm của mọi người xung quanh, và học được cách tự động viên mình.

Các em hãy tự khen ngợi mình dù người đời có nói gì, dù hiện tại mình chưa làm được gì nhiều nhưng hãy nghĩ sau này mình sẽ trở thành nhân vật xuất chúng, thế nên hiện tại, mình vẫn là người có đủ giá trị và có năng lựclàm việc tốt. Tôi hy vọng các em sẽ luôn nhìn mình với tinh thần đó và tiến lên phía trước.

Thứ hai là nên quan sát xem liệu mình có đang làm việc vượt quá năng lực của mình không. Bất cứ ai cũng có thể ước mơ rằng đã mất công học thì phải đứng thứ nhất và được tuyển thẳng vào trường đại học tốt, sau đó trở thành người có cống hiến cho xã hội.

Nhưng không phải chỉ có những nghiên cứu khoa học tầm cỡ của học giả nổi tiếng thế giới mới là quan trọng, mà cả những đóng góp chân tay nhỏ bé của người bình thường cũng rất giá trị, miễn họ chăm chỉ với công việc của mình.

Nếu các em nghĩ những công việc mà chỉ có thể giúp cho một người là quá tầm thường nên thà không làm còn hơn thì nhân loại sẽ không thể phát triển được. Một hạt giống do người nông dân gieo xuống đất với quả bom nguyên tử do các nhà vật lý hợp sức tạo nên, thứ nào đẹp và đáng quý hơn? Tôi thì không ngần ngại ủng hộ phía một hạt giống.

Thứ ba, phải vứt bỏ suy nghĩ tự ti hay bị hại đến từ việc so sánh mình với người khác. Lòng tự tôn thấp và cảm giác tự ti có cùng ý nghĩa nhưng mang sắc thái khác nhau. Nếu lòng tự tôn xuất phát từ bên trong bản thân thì sự tự ti sẽ dẫn đến tự so sánh với người khác. Có những người khúm núm vì thấy đang làm sai việc gì đó trong khi những người khác đang làm tốt nên sẽ có cảm giác như bị coi thường.

Nếu tự ti quá mức thì các em không chỉ mất tự tin trong việc học mà còn trong mọi việc khác. Không chỉ thế, ngay cả với những người bạn luôn đứng thứ nhất thì cũng có nỗi khổ riêng. Trong số những đứa trẻ thông minh đó, nhiều bạn cũng có suy nghĩ bản thân kém cỏi và muốn tự hại chính mình.

Thế nên, tôi hy vọng các em đừng đau khổ vì lòng tự tin, mà hãy nghĩ lòng tự ti hay bất cứ điểm yếu nào cũng đều có thể trở thành động lực tốt để bản thân trưởng thành. Đừng tự trách mình kém cỏi dẫn đến không làm tốt việc mà hãy phân tích một cách khách quan xem làm thế nào để có thể hoàn thành công việc bằng tiêu chuẩn phù hợp hơn.

Đừng vì ước mơ hoang đường là đạp lên người khác để leo đến đỉnh, tôi hy vọng các em không lãng phí những tháng ngày tuổi trẻ đáng quý mà lựa chọn có ích cho hạnh phúc của mình trong phạm vi mà bản thân có thể. Các em vẫn còn rất nhỏ để thất vọng và bất an về bản thân mình.