Cháy hàng ‘Hồi ức, giấc mơ, suy ngẫm’ của cha đẻ Tâm lý học phân tích

Hồi ức, Giấc mơ, Suy ngẫm (tên tiếng Anh: Memories, Dreams, Reflections) là cuốn hồi ký được thực hiện vào những năm cuối đời của nhà tâm lý học Carl Gustav Jung, phần lớn được kể cho người cộng sự Aniela Jaffé thu âm, sau đó chính ông biên tập, chỉnh sửa và bổ sung.

Bản dịch tiếng Việt Hồi ức, Giấc mơ, Suy ngẫm vừa được giới thiệu cuối tháng 7. Theo đơn vị xuất bản, sách “cháy hàng” 2.000 cuốn từ các đơn đặt trước, in tái bản trước cả ngày phát hành chính thức.

Hồi ký Hồi ức, Giấc mơ, Suy ngẫm của nhà tâm lý học Carl Gustav Jung. Bản dịch tiếng Việt của Vũ Hoàng Linh, Omega Plus và NXB Thế giới ấn hành. Ảnh: O.P.

Hành trình nội tâm của nhà tâm lý học vĩ đại

Sách gồm 12 chương, lần lượt theo chân hành trình trưởng thành của Jung, từ những năm đầu đời, thời học sinh, sinh viên đến các hoạt động tâm thần học. Chương V dành riêng viết về Sigmund Freud. Các chương sau bàn về vô thức, những giấc mơ giàu biểu tượng đến những chiêm nghiệm sâu sắc về bản thể con người và vũ trụ của Jung.

Theo Jaffé, cuốn sách này là dịp hiếm hoi Carl Jung nói về Thượng Đế như một trải nghiệm nội tâm chủ quan, thay vì “hình ảnh Thượng Đế trong tâm thức con người” ở tư cách một nhà khoa học trong các công trình của mình. Trong tác phẩm, Carl Jung bộc bạch: “Tôi chỉ có thể hiểu mình dưới ánh sáng của những sự kiện nội tâm. Chính những điều này tạo nên sự đặc biệt cho cuộc đời tôi, và cuốn tự truyện của tôi là để nói về chúng”.

Là một người không thích phơi bày cuộc sống cá nhân trước công chúng, sau rất nhiều năm nghi ngại và suy xét cẩn trọng, Jung mới đồng ý bắt tay vào thực hiện cuốn sách này vào mùa xuân năm 1957, khi ông sang tuổi 82. Cuốn sách không viết dưới dạng tiểu sử, mà như tự truyện: Jaffé đặt câu hỏi để Jung trả lời rồi ghi âm, mỗi tuần một buổi làm việc. Theo lời Jaffé, Jung đã chuyển dần từ thái độ dè dặt ban đầu sang hăng hái.

“Sau một giai đoạn xáo trộn nội tâm, những hình ảnh thời thơ ấu vốn bị chôn vùi từ lâu dần nổi lên trong tâm trí của ông. Ông cảm nhận được sự kết nối của chúng với các ý tưởng trong các tác phẩm ông viết khi về già, nhưng không thể nắm bắt rõ ràng”, Jaffé viết. Càng về sau, Jung can thiệp sâu hơn vào bản thảo, tự mình hiệu chỉnh, bổ sung nhiều điểm, thậm chí tự viết một số phần.

Người cộng sự nhận định rằng trong những năm mà cuốn sách hình thành, một quá trình chuyển hóa và khách thể hóa cũng đang diễn ra trong Jung. Qua từng chương, ông như thể dần rời xa bản thân mình, cho đến khi cuối cùng ông có thể nhìn thấy chính mình cũng như ý nghĩa của cuộc đời và công việc của mình từ một khoảng cách nhất định.

Không coi hồi ký này là một công trình khoa học đã đành, Jung thậm chí không xem Hồi ức, Giấc mơ, Suy ngẫm là cuốn sách của chính mình. Thay vào đó, ông luôn nhắc đến cuốn sách như là “dự án của Aniela Jaffé”, mà ông đã đóng góp. Theo yêu cầu cụ thể của Jung, cuốn sách không được đưa vào Tuyển tập Tác phẩm của ông.

Truyền cảm hứng tìm hiểu bản thân

Hồi ức, Giấc mơ, Suy ngẫm đặc biệt ở chỗ nó cho thấy: những học thuyết lừng danh như vô thức tập thể, các nguyên mẫu, hay hành trình cá nhân hóa… không phải chỉ là kết quả của nghiên cứu phòng thí nghiệm, mà là kết tinh của một đời sống nội tâm sâu sắc và phi thường. Jung không lý giải con người từ bên ngoài. Ông sống với từng tầng lớp cảm xúc, biểu tượng, và cả bóng tối trong chính mình để rồi từ đó khai sinh nên một hệ thống tư tưởng giúp hàng triệu người hiểu được bản thân.

Carl Gustav Jung (1875 – 1961) là nhà tâm lý học người Thụy Sĩ, người tiên phong sáng lập trường phái Tâm lý học phân tích. Ảnh: Britannica.

Cuốn sách rọi thêm ánh sáng vào chiều sâu tư tưởng, tầm vóc vĩ đại và sức ảnh hưởng bền bỉ của Jung trong đời sống văn hóa và tâm thức con người. Không chỉ là một nhà phân tâm học, Carl Jung còn là một người đối thoại với cái thiêng liêng, một tâm hồn chiêm niệm, một nghệ sĩ của tâm thức.

Những kiến giải từ cha đẻ của Tâm lý học phân tích đã truyền cảm hứng để mỗi người tự khám phá cội rễ của vô thức cá nhân, giải mã những nguyên mẫu và cả tầng vô thức tập thể đang âm thầm định hình Cây Sự sống của chính mình.

Bìa sách sử dụng hình mandala do chính Jung vẽ, biểu tượng của sự toàn vẹn tâm linh mà ông suốt đời theo đuổi. Trong vòng tròn ấy là bản thể (Self), là các nguyên mẫu cổ xưa, là sự cân bằng của những đối cực. Jung từng dùng mandala để chữa lành, để lắng nghe vô thức, để giúp con người kết nối trở lại với chính mình.

Carl Gustav Jung (1875 – 1961) là nhà tâm lý học người Thụy Sĩ, có ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều lĩnh vực khoa học khác nhau. Ông là bác sĩ tâm thần tiên phong, người sáng lập trường phái Tâm lý học phân tích (còn gọi là Tâm lý học chiều sâu), một nhánh quan trọng được phát triển từ phân tâm học của Sigmund Freud, đồng thời cũng góp phần định hình lại cách chúng ta nhìn nhận về thần kinh học thông qua những khám phá về các khía cạnh tâm thức sâu xa.

Jung nổi tiếng với các nghiên cứu về vô thức tập thể và nguyên mẫu, những khái niệm đã cách mạng hóa hiểu biết của chúng ta về bản chất con người, huyền thoại và biểu tượng. Sự nghiệp khoa học của ông tập trung vào quá trình cá nhân hóa, hành trình tìm kiếm sự toàn vẹn của bản thân, cũng như mối liên hệ giữa các truyền thống tâm linh cổ xưa với tâm lý học hiện đại.

Một số tác phẩm của ông đã được dịch sang tiếng Việt và xuất bản là Thăm dò tiềm thức; Con người và biểu tượng; Anh là ai, tôi là ai; “Cái tôi” chưa khai phá…