Virus chikungunya gây lo ngại ở Trung Quốc

Một công nhân vệ sinh phun thuốc trừ sâu để ngăn chặn sự lây lan của bệnh Chikungunya ở Đông Quan, tỉnh Quảng Đông vào ngày 3/8. Ảnh: VCG.

Chính quyền Trung Quốc đang triển khai nhiều biện pháp khẩn cấp nhằm khống chế sự bùng phát của virus chikungunya, căn bệnh do muỗi truyền gây đau khớp và sốt, đang lây lan nhanh tại thành phố Phật Sơn – trung tâm công nghiệp lớn ở miền Nam nước này.

Tính đến ngày 6/8, Trung Quốc đã ghi nhận hơn 7.000 ca mắc, trong đó phần lớn tập trung ở khu vực Phật Sơn, AP cho biết.

Đây được xem là đợt bùng phát chikungunya nghiêm trọng nhất từng được ghi nhận tại Trung Quốc, theo nhận định của ông César López-Camacho, nhà nghiên cứu tại Đại học Oxford.

“Điều này cho thấy hầu hết dân số chưa có miễn dịch tự nhiên, khiến virus dễ dàng lây lan nhanh chóng”, ông nói.

Chikungunya là gì?

Chikungunya là bệnh do virus cùng tên gây ra, được truyền sang người thông qua muỗi mang mầm bệnh, chủ yếu là muỗi vằn (Aedes aegypti và Aedes albopictus). Loại virus này lần đầu được phát hiện tại Tanzania vào năm 1952.

Tên gọi “chikungunya” bắt nguồn từ tiếng Makonde, có nghĩa là “người cong người lại”, phản ánh mức độ đau đớn dữ dội do bệnh gây ra.

Phần lớn các ca bệnh chikungunya đều có triệu chứng nhẹ và có thể tự hồi phục sau 1-2 tuần mà không cần điều trị đặc hiệu.

Virus gây sốt chikungunya truyền qua muỗi. Ảnh: CDC Mỹ.

Người mắc chikungunya thường có biểu hiện như: sốt cao, buồn nôn, phát ban, đau cơ và đặc biệt là đau khớp kéo dài. Trong những trường hợp hiếm gặp, cơn đau có thể kéo dài hàng tháng, thậm chí nhiều năm, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết các ca bệnh nghiêm trọng hoặc tử vong chủ yếu rơi vào trẻ sơ sinh và người già có bệnh nền, tuy hiếm nhưng vẫn đáng lo ngại.

Hiện chưa có thuốc đặc trị chikungunya. Phác đồ điều trị chủ yếu là giảm nhẹ triệu chứng như hạ sốt, giảm đau và nghỉ ngơi. Hai loại vaccine phòng bệnh đã được phê duyệt tại Anh, Brazil, Canada và châu Âu, nhưng chủ yếu dành cho du khách và chưa phổ biến rộng rãi ở các quốc gia đang bị ảnh hưởng nặng.

Vì sao Trung Quốc lo ngại?

Khác với nhiều quốc gia nhiệt đới, Trung Quốc chưa từng có ổ dịch chikungunya lớn trước đây. Điều này đồng nghĩa với việc người dân chưa có miễn dịch cộng đồng, khiến virus có cơ hội lây lan nhanh trong điều kiện thời tiết ẩm và nóng, đặc trưng của khu vực miền Nam hiện nay.

Đợt bùng phát này diễn ra đúng thời điểm thời tiết Trung Quốc có lượng mưa lớn bất thường và nền nhiệt cao, tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi phát triển mạnh.

Tại Phật Sơn, chính quyền địa phương đã khẩn trương triển khai các biện pháp như: phát màn chống muỗi, phun thuốc diệt côn trùng tại khu dân cư, công trình xây dựng, đường phố và khu công nghiệp.

Đáng chú ý, người dân nếu để nước đọng trong chai lọ, chậu hoa hay vật dụng ngoài trời – nơi muỗi dễ sinh sôi – có thể bị phạt tới 10.000 nhân dân tệ (tương đương khoảng 1.400 USD) và thậm chí bị cắt điện sinh hoạt.

Một công nhân đang thực hiện công việc diệt muỗi trên vành đai xanh ở Quảng Châu vào ngày 30/7. Ảnh: VCG.

Theo Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh châu Âu (ECDC), tính đến tháng 7/2025, thế giới đã ghi nhận khoảng 240.000 ca chikungunya và 90 ca tử vong tại 16 quốc gia. Các quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất gồm: Brazil, Bolivia, Argentina và Peru.

Tình trạng bùng phát chikungunya đang trở nên phổ biến hơn trong hai thập kỷ qua, tương tự như các bệnh do muỗi truyền khác như sốt xuất huyết hay Zika. Nguyên nhân được cho là bắt nguồn từ biến đổi khí hậu, đô thị hóa nhanh và môi trường sinh sống ngày càng lý tưởng cho muỗi phát triển.

Giới chuyên gia cảnh báo, nếu không được kiểm soát kịp thời, dịch chikungunya có thể lan sang các thành phố miền Nam khác của Trung Quốc, vốn có khí hậu ẩm và dân số đông.

“Chúng ta đang chứng kiến sự gia tăng các bệnh nhiệt đới tại những nơi từng được coi là an toàn. Đây là hệ quả trực tiếp của biến đổi khí hậu và sự mở rộng đô thị không kiểm soát”, Robert Jones, Phó giáo sư tại Trường Vệ sinh và Y học Nhiệt đới London, nhận định.