Vệ binh Quốc gia Mỹ đã đến Washington

Lực lượng Vệ binh Quốc gia và lực lượng thực thi pháp luật tại Los Angeles vào tháng 6. Ảnh: Washington Post.

Tối 12/8 (giờ địa phương), lực lượng Vệ binh Quốc gia đã được nhìn thấy tại Washington D.C. Sáng cùng ngày, các binh sĩ Vệ binh Quốc gia được ghi hình rời doanh trại D.C. Armory. Nhiều xe quân sự xuất hiện trên đường phố, trong khi người dân đi bộ ngang qua. Tuy nhiên, chưa rõ số lượng binh sĩ được điều động và nhiệm vụ cụ thể của họ.

Theo Fox D.C., Thị trưởng Muriel Bowser cùng ngày đã gặp các quan chức liên bang để bàn về kế hoạch phối hợp và chiến lược cho sự hiện diện của lực lượng thực thi pháp luật liên bang.

“Điều tôi tập trung là tận dụng tối đa sự hỗ trợ từ lực lượng liên bang. Chúng tôi có sự chỉ huy của Cảnh sát trưởng Pamela Smith – người giỏi nhất trong lĩnh vực này – để bảo đảm lực lượng liên bang và Vệ binh Quốc gia, nếu có mặt, đều được sử dụng hiệu quả”, bà Bowser nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, theo thông tin xuất phát từ các tài liệu nội bộ Lầu Năm Góc mà Washington Post tiếp cận được, chính quyền Tổng thống Donald Trump đang cân nhắc kế hoạch thành lập “Lực lượng Phản ứng Nhanh ứng phó Rối loạn Dân sự”.

Lực lượng này dự kiến gồm hàng trăm binh sĩ Vệ binh Quốc gia, sẵn sàng triển khai tức thời tới các thành phố Mỹ khi xảy ra biểu tình hoặc bất ổn xã hội.

Theo đề xuất, 600 quân nhân sẽ luôn trong tình trạng sẵn sàng, có thể xuất phát chỉ trong vòng một giờ. Lực lượng này được chia làm hai nhóm 300 người, đóng tại căn cứ quân sự ở Alabama và Arizona, phụ trách khu vực đông và tây sông Mississippi.

Dự toán chi phí cho thấy nếu duy trì cả máy bay quân sự và tổ lái trực 24/7, ngân sách có thể lên tới hàng trăm triệu USD. Phương án vận chuyển quân bằng đường hàng không thương mại sẽ rẻ hơn.

Kế hoạch này, chưa từng được công bố trước đó, được xem là bước mở rộng mới trong chính sách của ông Trump về việc huy động quân đội hoạt động trên lãnh thổ Mỹ. Nó dựa vào một điều khoản pháp lý cho phép Tổng thống vượt qua các giới hạn thông thường về việc sử dụng quân đội trong nước.

Các tài liệu được đánh dấu “đang xem xét” do giới chức Vệ binh Quốc gia biên soạn, có mốc thời gian cuối tháng 7 và đầu tháng 8, đồng thời thảo luận khá sâu về tác động xã hội nếu chương trình được triển khai.

Theo đó, sớm nhất là tài khóa 2027 kế hoạch mới có thể được đưa vào ngân sách thường niên của Lầu Năm Góc, chưa rõ liệu có nguồn tài chính thay thế để thực hiện sớm hơn hay không.

Trước thông tin trên, phát ngôn viên Lầu Năm Góc Kingsley Wilson từ chối xác nhận chi tiết: “Bộ Quốc phòng thường xuyên lập kế hoạch cho nhiều kịch bản trên toàn cầu và sẽ không bình luận về các tài liệu bị rò rỉ”.

Hiện đa số lực lượng Vệ binh Quốc gia tại các bang đều có đơn vị phản ứng nhanh để ứng phó trong phạm vi nội bang. Tuy nhiên, đề xuất của chính quyền Trump cho phép điều chuyển binh sĩ từ bang này sang bang khác là điều vốn không phổ biến.

Năm 2020, việc điều động Vệ binh Quốc gia tới Washington D.C. và nhiều bang khác để đối phó làn sóng biểu tình sau cái chết của George Floyd từng gây tranh cãi sâu sắc. Nhiều hình ảnh binh sĩ và xe bọc thép xuất hiện giữa lòng các thành phố đã khiến dư luận chia rẽ gay gắt.

Theo các nhà phân tích, kinh nghiệm từ những sự kiện này là lý do chính quyền hiện nay muốn xây dựng một lực lượng chuyên biệt, được huấn luyện kỹ lưỡng trong kiểm soát đám đông, giảm thiểu xung đột và tôn trọng quyền biểu tình ôn hòa.

Dẫu vậy, một số chuyên gia pháp lý cảnh báo rủi ro với kế hoạch trên. Joseph Nunn, luật sư tại Brennan Center for Justice, cho rằng kế hoạch này dựa vào lập luận pháp lý yếu và có thể dẫn tới “bình thường hóa” việc quân đội tham gia thực thi pháp luật trong nước, từ đó hạ thấp ngưỡng triển khai lực lượng vào các thành phố Mỹ.

Lindsay P. Cohn, Phó giáo sư Học viện Chiến tranh Hải quân Mỹ, nhận định việc thành lập lực lượng này “là điều lạ lùng” vì hiện không có biểu tình quy mô lớn hay phản kháng đáng kể với chính sách liên bang, và tội phạm đang giảm. Bà cũng lo ngại kế hoạch có thể làm phân tán nguồn lực Vệ binh Quốc gia vốn cần thiết cho các nhiệm vụ ứng phó thiên tai.