Ông Trump đối mặt rủi ro sau chiến thắng ‘to, đẹp’

Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Ông Trump vừa giành được chiến thắng lập pháp lớn đầu tiên trong nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của mình.

Dự luật “to, đẹp”, như cách tổng thống Mỹ gọi, là gói chính sách gồm nhiều nội dung quan trọng trong chương trình nghị sự của ông.

Việc ông Trump và đội ngũ của ông có thể đưa dự luật này thông qua Quốc hội, bất chấp tỷ lệ sít sao, là thành tựu không nhỏ, theo BBC.

Để thành công, ông và đồng minh phải giành được sự ủng hộ của những người theo chủ nghĩa diều hâu trong đảng Cộng hòa – muốn cắt giảm chi tiêu chính phủ, và cả bên theo chủ nghĩa trung dung – thận trọng với việc cắt giảm chương trình xã hội.

Khi kỳ họp Quốc hội bắt đầu vào tháng 1, nhiều người còn nghi ngờ liệu phe Cộng hòa ở Hạ viện có thể nhất trí đưa nghị sĩ Mike Johnson trở lại ghế Chủ tịch Hạ viện hay không – chứ chưa nói tới việc thông qua dự luật lớn.

Nhưng rốt cuộc, họ đã đạt được sự chấp thuận.

Dù vậy, BBC đánh giá dự luật này có thể tiềm ẩn rủi ro chính trị đối với ông Trump và đảng Cộng hòa.

Ông Trump vừa giành được chiến thắng lập pháp lớn trong nhiệm kỳ tổng thống thứ hai.

Tranh cãi

Trên mạng xã hội Truth Social, Tổng thống Trump tuyên bố dự luật sẽ “đưa nước Mỹ trở lại thời kỳ hoàng kim” bằng cách giảm thuế cho người lao động, tăng đầu tư quốc phòng, kiểm soát nhập cư.

Nhà Trắng nhấn mạnh dự luật mang lại “mức cắt giảm thuế lớn nhất trong lịch sử” cho tầng lớp trung lưu và lao động, không đánh thuế tiền boa, tiền làm thêm giờ và phúc lợi an sinh xã hội.

Chương trình được các nhà lập pháp phê duyệt sẽ phân bổ khoảng 150 tỷ USD cho khoản chi tiêu mới liên quan đến an ninh biên giới, trung tâm giam giữ và lực lượng thực thi luật nhập cư.

150 tỷ USD khác được phân bổ cho chi tiêu quân sự, bao gồm hệ thống phòng thủ tên lửa “Vòm Vàng”.

Tuy nhiên, con số thực sự lớn nằm ở các khoản cắt giảm thuế trong dự luật này, với tổng giá trị hơn 4.500 tỷ USD trong vòng 10 năm.

Một phần trong số này là các khoản cắt giảm thuế vốn đã được thực thi trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump và sẽ hết hiệu lực nếu không có dự luật lần này.

Một số khác, bao gồm xóa thuế đối với tiền boa và làm thêm giờ, là cam kết trong chiến dịch tranh cử năm 2024 của ông Trump.

Theo BBC, tất cả điều này có thể khiến khoản nợ công của Mỹ tăng vọt.

Dù vậy, Nhà Trắng lập luận đợt cắt giảm thuế sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, từ đó tạo ra nguồn thu mới đủ bù đắp, nhất là khi kết hợp với khoản thu từ thuế quan.

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson phát biểu sau khi dự luật chi tiêu và thuế toàn diện của ông Trump được thông qua.

Cảnh báo

Các dự báo độc lập cho rằng dự luật mới sẽ làm tăng thêm hơn 3.000 tỷ USD nợ công của Mỹ.

Trong bối cảnh đó, thuộc khuôn khổ dự luật, trần nợ công sẽ được nâng thêm 5.000 tỷ USD. Theo Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, động thái này là cần thiết để tránh nguy cơ vỡ nợ vào tháng 8.

Tuy nhiên, điều này làm dấy lên lo ngại về gánh nặng nợ công, vốn đã chạm mốc 36.000 tỷ USD.

Các nhà phê bình như Thượng nghị sĩ Cộng hòa Rand Paul của bang Kentucky và tỷ phú công nghệ Elon Musk cảnh báo khoản nợ khổng lồ này sẽ trở thành gánh nặng ngày càng lớn với chính phủ liên bang. Các khoản thanh toán lãi suất sẽ lấn át khoản chi tiêu khác và đẩy lãi suất tăng cao.

Một thượng nghị sĩ khác bỏ phiếu chống lại dự luật, Thom Tillis của North Carolina, lại đưa ra lời cảnh báo khác.

Trong bài phát biểu nảy lửa tại Quốc hội, ông cáo buộc Tổng thống Trump không giữ cam kết với những người ủng hộ mình, dẫn chứng rằng dự luật mới sẽ cắt giảm khoảng 1.000 tỷ USD đối với Medicaid. Đây là chương trình bảo hiểm y tế công dành cho người thu nhập thấp tại Mỹ.

“Đảng Cộng hòa sắp phạm sai lầm nghiêm trọng về vấn đề y tế”, ông nói, và cho biết hơn 660.000 người ở North Carolina sẽ bị “gạt khỏi” chương trình Medicaid.

Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) phi đảng phái, dự luật này có thể khiến gần 12 triệu người Mỹ mất quyền được hưởng bảo hiểm Medicaid trong 10 năm tới.

Đảng Dân chủ được cho đang chuẩn bị một loạt đòn công kích vào đảng Cộng hòa vì nhận định dự luật này cắt giảm dịch vụ xã hội để giảm thuế cho người giàu.

Mặc dù những cắt giảm đó sẽ không có hiệu lực cho đến sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ Quốc hội vào năm 2026, các nghị sĩ Dân chủ sẽ cố gắng nhắc nhở cử tri Mỹ về hậu quả của những quyết định trong vài tuần qua.

Theo Tax Foundation, 1% hộ gia đình giàu nhất (thu nhập từ 663.000 USD trở lên) sẽ được hưởng lợi lớn từ các khoản cắt giảm thuế. Tuy nhiên, những hộ thu nhập thấp cũng nhận được lợi ích thông qua việc nâng mức giảm trừ thuế cho gia đình nuôi trẻ nhỏ lên 2.200 USD vĩnh viễn.

Ông Trump đã thành công khi Quốc hội Mỹ cuối cùng thông qua và gửi dự luật lên để ông ký ban hành luật trước thời hạn do chính ông đặt ra: Ngày Độc lập Mỹ 4/7. Dù vậy, cuộc chiến để xác định lợi ích và hậu quả của dự luật này chỉ mới bắt đầu.