Bắc Âu ‘bốc hỏa’

Mùa hè 2025, du khách đến Rovaniemi, miền Bắc Phần Lan, sẽ không được nghỉ mát. Ảnh chụp người dân tìm cách giải nhiệt bên bờ sông Ounasjoki ở trung tâm thành phố. Ảnh: Thebarentsobserver

Bắc Âu vốn được xem là điểm đến lý tưởng để tránh nóng nhưng mùa hè năm nay, khu vực địa lý gần cực Bắc của Trái đất cũng phải chịu đựng sức nóng dữ dội chưa từng thấy. Cơn nắng nóng kéo dài, nhiệt độ vượt ngưỡng 30°C, cháy rừng bùng phát ở Lapland, Phần Lan, và người dân phải tìm đến… kệ trữ lạnh của siêu thị để tránh nóng.

Từ “thiên đường mát mẻ” thành chảo lửa

Tại Phần Lan, người dân và du khách vừa trải qua 21 ngày liên tiếp với nền nhiệt vượt quá 30°C – chuỗi ngày nóng dài nhất kể từ khi quốc gia này bắt đầu ghi nhận dữ liệu khí tượng vào năm 1961.

Nhiệt độ cao nhất lên đến 32,6°C, đo được tại thành phố Oulu ở miền Bắc vào ngày cuối cùng của tháng 7.

Thành phố Ylitornio, nằm ngay trên Vòng Bắc Cực, cũng ghi nhận đợt nắng nóng kéo dài suốt 21 ngày, dài nhất từng thấy ở vùng Lapland trong hơn 60 năm qua.

Không chỉ Phần Lan, Na Uy cũng trải qua tháng 7 nóng thứ ba trong lịch sử, với nhiệt độ trung bình toàn quốc cao hơn 2,8°C so với mức thông thường.

Từ ngày 12 đến 25/7, cả nước ghi nhận mức nhiệt cao kỷ lục trong suốt 14 ngày, một kỷ lục tuyệt đối, theo Viện Khí tượng Na Uy.

Hơn 140 trạm khí tượng tại Na Uy xác nhận đã có hiện tượng “sóng nhiệt”. Trong đó, khoảng 28 trạm ghi nhận nhiệt độ trên 30°C suốt ít nhất 5 ngày liên tiếp, trải đều ở mọi hạt trên toàn quốc. Một số khu vực còn xuất hiện “đêm nhiệt đới”, tức là nhiệt độ không xuống dưới 20°C vào ban đêm, điều vốn hiếm gặp tại vùng cực.

Du khách “ngã ngửa” vì trời nóng

Nhiều du khách đổ về Bắc Âu mùa hè này với kỳ vọng tránh cái nóng ngột ngạt của vùng Địa Trung Hải. Nhưng thay vì “mát lạnh như mơ”, họ lại gặp phải một vùng trời rực lửa.

Moussaab El Bacha, cư dân Stockholm, Thuỵ Điển, chia sẻ với AFP rằng cha mẹ anh, đến từ Morocco, đã rất sốc vì “nhiệt độ chẳng khác gì ở nhà”.

“Họ cứ hỏi: ‘Có chắc đây là Thụy Điển không hay mình vừa đáp xuống miền nam Tây Ban Nha?’”, El Bacha kể.

Tại miền Bắc Thụy Điển, thành phố Haparanda ghi nhận 14 ngày liên tiếp trên 25°C, còn thị trấn Jokkmokk vượt mốc đó trong 15 ngày, điều “trăm năm có một”, theo Viện Khí tượng Thụy Điển.

Thành phố Rovaniemi – quê hương của ông già Noel nằm trên Vòng Bắc Cực, cũng không tránh khỏi cái nóng. Nhiệt độ vượt 30°C khiến chính quyền Joensuu, một đô thị phía đông nam Phần Lan, phải mở cửa sân trượt băng cho dân vào tránh nóng.

Tháp hiển thị nhiệt độ trên Quảng trường Lordi ở Rovaniemi, quê hương ông già Noel, đã nhiều lần đạt mức trên 30 °C trong mùa hè này. Ảnh: Thebarentsobserver

“Chúng tôi cần giảm áp lực lên hệ thống y tế”, ông Mikael Ripatti, Giám đốc y tế vùng Bắc Karelia, cho biết.

Một số thành phố khác mở cửa các cơ sở công cộng có máy lạnh. Một siêu thị ở Helsinki thậm chí cho phép người dân nằm nghỉ ngay cạnh các kệ trữ lạnh.

Dù vậy, nhiệt độ cao vẫn khiến các phòng cấp cứu quá tải do số lượng người nhập viện vì say nắng và các vấn đề liên quan đến thời tiết tăng vọt.

Bắc Cực ấm lên nhanh gấp đôi thế giới

Cuối tháng 7, nhiều vụ cháy rừng đồng loạt xảy ra tại khu vực Lapland. Lực lượng cứu hỏa được huy động đến Posio, Ranua, Tervola, Kittilä, Salla, Ivalo, Savukoski, Utsjoki, Pello và Kemijärvi. Nhiều đám cháy được cho là bắt nguồn từ các tia sét trong những cơn dông giữa thời tiết hanh khô.

Theo số liệu từ Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA), châu Âu là lục địa nóng lên nhanh nhất hành tinh kể từ năm 1990, và Bắc Âu không nằm ngoài xu thế này. Riêng khu vực Bắc Cực đang ấm lên nhanh hơn phần còn lại của thế giới với tốc độ đáng báo động.

Nhiệt độ vượt quá 30 độ C ở một số vùng của Phần Lan, Na Uy và Thụy Điển, cao hơn đáng kể so với nhiệt độ mùa hè trung bình ở các nước Bắc Âu. Ảnh: Earth.org

Ông Heikki Tuomenvirta, chuyên gia của Viện Khí tượng Phần Lan, nhấn mạnh: “Các đợt nắng nóng khắc nghiệt giờ đây xảy ra thường xuyên hơn, nghiêm trọng hơn và kéo dài hơn. Điều này đặc biệt nguy hiểm với người cao tuổi và các nhóm dễ bị tổn thương”.

Bà Reidun Gangsto, nhà nghiên cứu tại Viện Khí tượng Na Uy, cảnh báo: “Chúng ta phải chuẩn bị cho khả năng những hiện tượng này sẽ ngày càng phổ biến. Giảm phát thải và thích nghi với khí hậu sẽ là nhiệm vụ trọng tâm trong những năm tới”.