Trung tâm tái chế pin xe điện là mắt xích quan trọng của TP.HCM

Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được phát biểu tại Diễn đàn “Chuyển đổi xanh và Ngày hội tái chế 2025” sáng 31/7. Ảnh: BTC.

Chia sẻ tại Diễn đàn “Chuyển đổi xanh và Ngày hội tái chế 2025” do Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao (HVNCLC), Trung tâm Nghiên cứu kinh doanh và Hỗ trợ doanh nghiệp (BSA), Chương trình HVNCLC – Chuẩn hội nhập – BSA phối hợp tổ chức sáng 31/7, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được cho biết TP đang đứng trước bối cảnh mới, một bối cảnh định hình lại toàn bộ ý nghĩa của từ “phát triển”.

Chuyển đổi xanh là chiến lược đảm bảo kinh tế

Theo ông Được, bối cảnh trên được tạo nên bởi 4 yếu tố cốt lõi. Một là, những tác động ngày càng cực đoan của biến đổi khí hậu không còn là dự báo mà đã trở thành hiện thực.

Hai là, sự định hình lại các chuỗi cung ứng toàn cầu, nơi các tiêu chuẩn về môi trường, xã hội và quản trị (ESG) đang trở thành “giấy thông hành” để buộc các nước tham gia sân chơi quốc tế.

Ba là, cuộc cạnh tranh địa chính trị, kinh tế khốc liệt, nơi năng lực cạnh tranh của một quốc gia, một thành phố không chỉ đo bằng GRDP, mà còn bằng sức chống chịu bền vững và khả năng đối mới sáng tạo.

Ngoài ra, dựa vào thế mạnh của TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, thành phố đã xây dựng không gian “3 thủ phủ”: TP.HCM là thủ phủ tài chính công nghệ cao và dịch vụ, Bà Rịa – Vũng Tàu là thủ phủ kinh tế biển và Bình Dương là thủ phủ công nghiệp, công nghệ cao.

Do đó, chuyển đổi xanh chính là chiến lược để đảm bảo an ninh kinh tế, đảm bảo thu hút đầu tư, thu hút đơn hàng xuất khẩu. Đồng thời, quá trình này còn là tiền đề đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và duy trì vị thế đầu tàu kinh tế của TP.HCM.

Từ góc độ này, ông Được nhấn mạnh thành phố phải có một tư duy hành động mới, không chỉ dừng lại ở những dự án riêng lẻ mà phải là những mảnh ghép chiến lược cho một bức tranh tổng thể toàn diện hơn.

Đối với hạ tầng, TP.HCM phải chuyển đổi từ tư duy xây dựng sang kiến tạo hệ sinh thái thông minh và bền vững.

“Tuyến metro số 1 không chỉ là một công trình giao thông. Nó phải được xem là xương sống của một mạng lưới giao thông công cộng đa phương thức, kết nối với xe buýt điện, giao thông đường thủy và các giải pháp di chuyển cá nhân thân thiện môi trường trong tiến trình chuyển đổi xanh, chuyển đổi giao thông xanh”, ông Được cho hay.

Về tư duy tuần hoàn, các lãnh đạo, cơ quan phải chuyển từ tư duy xử lý sang tái tạo giá trị. Trong bối cảnh mới, rác thải cũng là tài nguyên nên việc giảm thiểu, tăng cường tái sử dụng và phân loại chất thải tại nguồn là yếu tố tiên quyết.

Các nhà máy đốt rác phát điện không chỉ để xử lý ô nhiễm, mà còn tạo ra năng lượng và là bước khởi đầu cho một ngành công nghiệp tái chế hiện đại.

Đặc biệt, kế hoạch xây dựng trung tâm tái chế pin xe điện là một bước đi đón đầu, biến thành phố thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng của nền kinh tế xanh toàn cầu.

Ngoài ra, Chủ tịch UBND TP.HCM cho biết việc phát triển công nghiệp phải chuyển từ thu hút đầu tư sang thu hút vốn đầu tư chất lượng cao và công nghệ nguồn.

TP.HCM cũng cam kết với các nhà đầu tư toàn cầu rằng thành phố chính là điểm đến với một môi trường sản xuất bền vững, đáp ứng những tiêu chuẩn khắt khe nhất. Đây chính là lợi thế cạnh tranh khác biệt của TP.HCM trong cuộc đua thu hút FDI thế hệ mới.

Để hiện thực hóa tầm nhìn trên, ông Được nhấn mạnh thể chế phải đi trước một bước. Các sở, ngành cần phải tư duy “vượt khung” bằng sự linh hoạt, mạnh dạn đổi mới cách làm, tận dụng công nghệ, đẩy mạnh chuyển đổi số để tham mưu tháo gỡ các điểm nghẽn về cơ chế, chính sách, quy định pháp lý.

Đây cũng là giải pháp nhằm giải phóng nguồn lực xã hội cho đầu tư xanh, đặc biệt là các dự án năng lượng tái tạo và kinh tế tuần hoàn.

Tiếp đó, khoa học công nghệ phải là động lực dẫn dắt. Với hành lang pháp lý quan trọng là Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo được định hình để khẳng định được vai trò hạt nhân, tạo xung lực mới, khí thế mới trong toàn xã hội về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, hướng tới phát triển bền vững.

Thành phố sẽ ưu tiên nguồn lực cho các trung tâm nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế (CoE), các startup phát triển giải pháp công nghệ trong lĩnh vực môi trường, năng lượng và vật liệu mới.

Đồng thời, các doanh nghiệp phải là lực lượng tiên phong. Theo ông Được, cộng đồng doanh nghiệp hãy xem việc tuân thủ các quy định về môi trường, các tiêu chuẩn xanh không phải là rào cản mà là cơ hội để đổi mới sản phẩm, chinh phục thị trường và nâng tầm thương hiệu.

Lãnh đạo TP.HCM cam kết sát cánh cùng doanh nghiệp trên hành trình này và luôn xem doanh nghiệp là nguồn lực, động lực của sự phát triển. “Nhận thức của người dân phải là nền tảng. Chuyển đổi xanh phải bắt nguồn từ những công dân, những cộng đồng dân cư với thói quen tiêu dùng bền vững, lối sống thân thiện môi trường”, ông Được nhìn nhận.

Khuyến khích đổi mới quy trình sản phẩm theo hướng xanh hóa

Cũng tại diễn đàn, ông Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhấn mạnh phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực chính, đồng thời kinh tế tư nhân cũng trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Điều này được thể hiện trong Nghị quyết số 57-NQ/TW (ngày 22/12/2024) về đột phá phát triển phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 68-NQ/TW (ngày 4/5) về phát triển kinh tế tư nhân.

Tại diễn đàn, ông Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cho biết Nhà nước khuyến khích hình thành liên minh đổi mới sáng tạo xanh. Ảnh: BTC.

Cả 2 Nghị quyết trên khẳng định vai trò trung tâm của doanh nghiệp trong hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia (NIS) trên nền tảng phát triển khoa học và công nghệ. Nghị quyết nhấn mạnh doanh nghiệp là trung tâm của hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia.

Ông Đạt cho hay doanh nghiệp được khuyến khích đầu tư vào nghiên cứu – phát triển (R&D), đổi mới quy trình sản phẩm theo hướng xanh hóa và số hóa. Nhà nước sẽ có cơ chế hỗ trợ tài chính, thuế, đất đai, tín dụng ưu đãi để thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới công nghệ và chuyển đổi mô hình phát triển theo hướng bền vững.

Bên cạnh đó, Nhà nước cũng đang ưu tiên nguồn lực để xây dựng hạ tầng số, hạ tầng dữ liệu quốc gia, hệ thống cơ sở dữ liệu ngành, dữ liệu mở hỗ trợ doanh nghiệp phân tích, dự báo, ra quyết định xanh.

Đồng thời, việc phát triển các nền tảng số trong quản lý năng lượng, phát thải carbon, logistics xanh, nông nghiệp thông minh, kinh tế tuần hoàn cũng đóng vai trò quan trọng. Nhà nước khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng AI, IoT, blockchain, công nghệ vật liệu mới, công nghệ năng lượng tái tạo trong quá trình sản xuất kinh doanh.

Về thúc đẩy hợp tác công – tư, liên kết Nhà nước – viện/trường và doanh nghiệp, Nhà nước khuyến khích hình thành liên minh đối mới sáng tạo xanh, kết nối doanh nghiệp với viện nghiên cứu, trường đại học, các tổ chức tài chính, quỹ đầu tư, quỹ khởi nghiệp.

Ông Đạt nhấn mạnh doanh nghiệp tư nhân là chủ thể trung tâm. Chuyển đổi xanh không thể thành công nếu thiếu cơ chế khuyến khích, đồng hành và hỗ trợ thực chất cho doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Trong thời gian tới, các lãnh đạo, cơ quan cần tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền đổi mới tư duy, khẩn trương hành động, nâng cao nhận thức thực hiện chuyển đổi xanh: Xanh trong cách nghĩ, xanh trong hành động, đổi mới sáng tạo vì một tương lai phát triển bền vững.

Đảng và Nhà nước tiếp tục nghiên cứu ban hành các chủ trương, chính sách nhằm tháo gỡ những nút thắt tạo điều kiện cho các doanh nghiệp huy động các nguồn lực trong nước và quốc tế, nâng cao khả năng tiếp cận tài chính xanh cho các doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp cũng cần tiếp tục nghiên cứu xây dựng chiến lược kinh doanh dài hạn, trong đó cần tính đến các tác động của các quy định, tiêu chuẩn, quy định môi trường của các sản phẩm.