Công ty chứng khoán cho vay nhiều hơn cả ngân hàng

Quy mô dư nợ margin của các công ty chứng khoán tăng vọt trong quỹ II. Ảnh: Nam Khánh.

Trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam đang giữ xu hướng tăng mạnh, với chỉ số VN-Index tăng gần 22% trong 3 tháng qua, dư nợ cho vay ký quỹ (margin) tại các công ty chứng khoán lớn đều chứng kiến đà tăng vọt trong quý II. Đây cũng là quý ghi nhận mức mở rộng margin mạnh nhất kể từ đầu chu kỳ phục hồi của thị trường.

Dư nợ margin tại 2 nhà môi giới chứng khoán vượt 1 tỷ USD

Quý vừa rồi, Công ty Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS) tiếp tục giữ vững vị trí quán quân toàn ngành với tổng dư nợ cho vay ký quỹ đạt hơn 33.192 tỷ đồng (tương đương 1,26 tỷ USD quy đổi theo tỷ giá hiện tại) tại thời điểm 30/6. Tuy nhiên, khoảng cách giữa TCBS với nhà môi giới xếp sau là Công ty Chứng khoán SSI đã bị thu hẹp đáng kể.

Theo đó, SSI ghi nhận mức dư nợ margin lên tới 32.861 tỷ đồng (tương đương 1,25 tỷ USD) vào cuối quý II, chỉ thấp hơn TCBS khoảng 330 tỷ đồng. Đây là mức chênh lệch được xem là không đáng kể trong bối cảnh SSI vừa có quý tăng trưởng mạnh nhất về cho vay.

Tính riêng quý II, dư nợ margin của SSI đã tăng thêm 5.942 tỷ đồng, cao nhất toàn thị trường.

Hiện tại TCBS và SSI cũng là hai công ty chứng khoán có dư nợ cho vay margin vượt 1 tỷ USD. Số dư cho vay ký quỹ này thậm chí còn cao hơn dư nợ cho vay khách hàng của một số ngân hàng cỡ nhỏ trong hệ thống.

Cụ thể, tính đến cuối quý I (số liệu mới nhất), số dư cho vay khách hàng của Saigonbank chỉ vào khoảng 20.900 tỷ đồng, thấp hơn cả phần dư nợ margin tại TCBS và SSI. Tương tự, theo số liệu của MB – ngân hàng mẹ của MBV (tên cũ là OceanBank) – tính đến cuối năm 2024, MBV mới có tổng tài sản khoảng 46.232 tỷ đồng và dư nợ cho vay khách hàng đạt 34.795 tỷ đồng.

QUY MÔ DƯ NỢ MARGIN TẠI CÁC CÔNG TY CHỨNG KHOÁN
Nguồn: BCTC DN.
Nhãn		TCBS	SSI	HSC	VPBankS	Mirae Asset	VPS	MBS	ACBS	Vietcap	VIX	KAFI
Dư nợ margin tại thời điểm 30/6	Tỷ đồng	33192	32861	19813	17653	17465	17435	12634	11420	11123	9277	8712

Trong khi đó, cái tên gây bất ngờ nhất trong quý là Công ty Chứng khoán VPBank (VPBankS). Dư nợ cho vay ký quỹ của đơn vị này gần như tăng gấp đôi chỉ trong vòng 6 tháng, từ hơn 9.400 tỷ lên 17.653 tỷ đồng, tăng tới 8.206 tỷ so với đầu năm. Trong riêng quý II, con số tăng thêm gần 4.900 tỷ đồng.

Để đẩy mạnh thị phần, VPBankS liên tục tung ra các gói margin có lãi suất thấp nhất thị trường. Đáng chú ý, có gói chỉ áp dụng mức lãi 6,6%/năm cho khách hàng mới – một chiến lược mà nhiều công ty lớn chưa dám theo đuổi do áp lực lợi nhuận.

Nhờ đó, công ty đã nhanh chóng vượt mặt hàng loạt đối thủ lớn như Công ty Chứng khoán Mirae Asset, Công ty Chứng khoán VPS, Công ty Chứng khoán MB (MBS), Công ty Chứng khoán VNDirect, hay Công ty Chứng khoán Vietcap về quy mô cho vay.

Tính đến cuối quý II, tổng tài sản của VPBankS đã vượt 50.900 tỷ đồng, gần gấp đôi cuối năm ngoái và vươn lên nhóm 5 công ty chứng khoán lớn nhất thị trường.

Một số rút lui, nhiều cái tên vươn lên

Trái với đà tăng chung, Công ty Chứng khoán TP.HCM (HSC) bất ngờ ghi nhận mức giảm 577 tỷ đồng số dư cho vay margin, còn 19.813 tỷ đồng. Tương tự, Mirae Asset và VPS – 2 ông lớn từng giữ vị trí dẫn đầu margin trong nhiều năm – cũng lần lượt giảm dư nợ này 790 tỷ và 987 tỷ đồng trong quý gần nhất.

Ở chiều tăng, MBS và Vietcap cùng mở rộng số dư cho vay thêm hơn 1.000 tỷ đồng mỗi đơn vị, nâng dư nợ lên lần lượt 12.634 tỷ và 11.123 tỷ đồng.

Đặc biệt, Công ty Chứng khoán ACB (ACBS) chính thức gia nhập “Câu lạc bộ margin 10.000 tỷ đồng” nhờ được tiếp vốn mạnh từ ngân hàng mẹ ACB. Đây là cái tên mới nhất góp mặt vào nhóm công ty cho vay margin lớn nhất ngành.

Ngoài ra, Công ty Chứng khoán VIX và Công ty Chứng khoán KAFI cũng đang tiến sát ngưỡng 10.000 tỷ dư nợ margin khi ghi nhận số dư cho vay này cuối quý II lần lượt là 9.277 tỷ và 8.712 tỷ đồng. Nếu tiếp tục duy trì đà tăng, 2 đơn vị này hoàn toàn có thể gia nhập nhóm top trong quý III.

Tăng trưởng margin thời gian qua không chỉ phản ánh sức “nóng” của thị trường, mà còn cho thấy cuộc chơi ngày càng thiên về những đơn vị có hậu thuẫn tài chính mạnh và khả năng thiết kế sản phẩm linh hoạt.

Khi cuộc đua miễn phí giao dịch (zerofee) đã trở thành tiêu chuẩn chung trong ngành chứng khoán, biên lợi nhuận từ phí môi giới bị bào mòn, các nhà môi giới chứng khoán buộc phải tìm cách gia tăng nguồn thu từ cho vay ký quỹ.

Tuy nhiên, giảm lãi vay để thu hút khách hàng không đơn giản. Bài toán này đòi hỏi tiềm lực vốn lớn, chiến lược cân đối rủi ro hiệu quả và khả năng nắm bắt thị hiếu nhà đầu tư.

Tốc độ tăng trưởng hiện tại cho thấy cuộc đua thị phần vẫn đang rất khốc liệt nhưng sẽ sớm phân hóa mạnh hơn nữa trong thời gian tới khi thị trường bước vào các giai đoạn điều chỉnh hoặc siết margin.