Sự thật ít biết về nước Nhật qua nếm trải của một du khách

Chris Broad là nhà làm phim người Anh và là người sáng lập kênh Abroad in Japan, một trong những kênh YouTube lớn nhất về Nhật Bản của người ngoại quốc, với hơn 3,2 triệu người đăng ký và hơn 560 triệu lượt xem.

Sách Chu du Nhật Bản, Nhà xuất bản Trẻ biên dịch và phát hành. Ảnh: ML.

Ở với người Nhật, ăn với người Nhật, làm việc với người Nhật

Trong cuốn Chu du Nhật Bản, anh đã kể về hành trình của một sinh viên người Anh lơ ngơ đến Nhật Bản, sau đó trở thành người kể chuyện về đất nước này.

Chris đến với nước Nhật thông qua chương trình JET (The Japan Exchange and Teaching Programme), một chương trình mời thanh niên ngoại quốc sang Nhật Bản dạy ngoại ngữ. Đó là một lựa chọn khá phiêu lưu, khi Chris không cân nhắc quá kỹ về điểm đến, không biết tiếng Nhật, cũng chưa tìm hiểu cụ thể về văn hóa nước này.

Khi đó Chris mới 22 tuổi, vừa chân ướt chân ráo ra trường. Anh được phân công đến Yamagata, một tỉnh nông thôn ở phía Bắc Nhật Bản, một vùng đất khá xa lạ với du khách nước ngoài, khá hẻo lánh và bị ngăn cách bởi dãy núi Ou – dãy núi dài nhất nước Nhật.

Đón tiếp anh là những cánh đồng lúa vô tận, ngọn núi thấp thoáng, làng mạc nằm rải rác đó đây. Đó là một nơi yên tĩnh, vắng vẻ và có phần buồn chán, khung cảnh phản ánh tình trạng dân cư Nhật Bản chủ yếu tập trung ở các thành phố lớn.

Tại đó, với các đồng nghiệp dạy tiếng Anh nhưng không hề giỏi tiếng Anh, Chris đã bắt đầu làm quen với cuộc sống tại Nhật, theo cách thức chân thật nhất: ở với người Nhật, ăn với người Nhật, làm việc với người Nhật.

Hơn một nửa cuốn sách tập trung vào năm đầu tiên Chris sống tại đất nước Mặt trời mọc, dạy tiếng Anh cho học sinh cấp ba, nếm trải những cú sốc văn hóa và học lõm bõm vài chữ tiếng Nhật.

Lần đầu tiên anh biết hương vị thật sự của món sushi (khác hẳn với vị sushi nhạt nhẽo tại Anh quốc), nhưng cũng hết hồn với hương vị đáng sợ của món shiokara. Anh lúng túng với bài giới thiệu làm quen (jiko shoukai) và lo lắng trong quãng im lặng dài (chinmoku) trong giao tiếp hàng ngày. Anh bắt đầu ngày ngày sử dụng cửa hàng tiện lợi (conbini) và quen dần với nhạc chuông bảy nốt của Family Mart và lời chào to tiếng của nhân viên khi cửa bật mở. Anh đến thăm những ngôi đền, trải nghiệm các nghi thức tâm linh.

Đặc biệt, anh sống với con người, nếm trải các quy tắc xã hội. Anh tiếp xúc với nhiều giáo viên với những cá tính đặc biệt. Anh cùng họ đến quán izakaya sau giờ làm để ăn, uống rượu và hút thuốc, nốc những cốc bia tươi namabiiru, nhấm nháp chung với đậu nành rắc muối edamame, dùng thử dịch vụ daikou (lái xe chở khách say xỉn về nhà).

Anh nhận ra với những nguyên tắc xã hội khắt khe và hệ thống thứ bậc cứng nhắc ở nơi làm việc, các buổi nhậu là cơ hội hiếm hoi để mọi người chịu mở lòng. Anh nhận thấy những vấn đề khi tính tập thể được đề cao quá mức và sự khác biệt của cá nhân thường không được đón nhận một cách tích cực. Điều này dẫn đến tình trạng bắt nạt học đường và nạn tự tử. Ngoài ra, áp lực cuộc sống ở Nhật khiến người ta tìm đến nhiều cách giải tỏa: từ hút thuốc, uống rượu, đến việc tìm kiếm các dịch vụ bầu bạn.

YouTuber nổi tiếng người Anh Chris Broad. Nguồn: Chris Broad – X.

Một đất nước kỳ lạ và đầy sức mê hoặc

Theo từng bước chân của Chris, chúng ta được chiêm ngưỡng thiên nhiên và được sống giữa xã hội một vùng quê nước Nhật. Chris kể câu chuyện của mình một cách hài hước, dí dỏm, pha chút châm chọc kiểu Anh, và thành thật không chút tô hồng về nước Nhật. Thông qua Chris, bạn đọc được tìm hiểu về nhiều khía cạnh độc đáo trong văn hóa Nhật Bản, những sự thật ít người biết vì ít có bộ phim hay bộ truyện nào đề cập.

Bạn sẽ cảm thấy như chính mình được bước vào izakaya không cửa sổ, đi tăng hai tăng ba hát karaoke, tập cầm theo túi để bỏ rác của chính mình, tìm hiểu về lịch sử và công thức các món ăn đặc trưng của Nhật (yakitori, yakisoba, okonomiyaki), và ghé qua những nơi chốn lạ lùng như khách sạn con nhộng, khách sạn tình yêu… Nhật Bản hiện lên sinh động, với đủ các khía cạnh xã hội, từ quy tắc ứng xử, văn hóa công sở, tinh thần trách nhiệm cá nhân, đến cả những khía cạnh có phần kỳ quặc như… lon không khí trên núi Phú Sĩ.

Một thập kỷ trôi qua, Chris đã đi từ những cánh đồng lúa tươi tốt ở nông thôn đến những con phố rực rỡ ánh đèn neon của Tokyo. Trải rộng khắp 47 tỉnh của Nhật Bản, theo bước chân của Chris, ta cũng được trải nghiệm một đất nước kỳ lạ và đầy sức mê hoặc. Qua thời gian, những khám phá của Chris như những mảnh ghép rời rạc, dần dần ghép nên bức tranh Nhật Bản đầy màu sắc độc đáo.

Khi Chris hiểu biết hơn về nước Nhật thì cuộc phiêu lưu của anh với YouTube cũng bắt đầu. Những video của Chris về trải nghiệm kỳ lạ khi là người nước ngoài sống ở Nhật dần dà thu hút nhiều lượt người xem hơn và bùng nổ một cách bất ngờ.

Sự thành công của kênh YouTube cho phép Chris mở rộng phạm vi “thám hiểm” của mình, bắt đầu làm các phim tài liệu dài hơi về những vấn đề rộng hơn, có tính thời đại như thảm họa hạt nhân Fukushima, trận động đất và sóng thần ở Tohoku.

Càng ngày Chris càng gắn bó sâu hơn với Nhật Bản, và sự nghiệp YouTuber của anh cũng phát triển theo đó. Anh được công nhận bởi chính các tổ chức và người dân nước Nhật, cũng như những người nước ngoài tìm hiểu về xứ sở hoa anh đào thông qua Chris.

Với miêu tả dí dỏm và nhiều thông tin tích lũy qua 10 năm va chạm và hòa mình vào văn hóa Nhật Bản, Chu du Nhật Bản là cuốn sách lý thú và hữu ích với những người quan tâm đến nước Nhật.